Liên minh Biển Đỏ do Mỹ dẫn đầu là gì và gồm những nước nào?

 Mỹ đã thành lập một liên minh hải quân đa quốc gia để giúp bảo vệ giao thông thương mại đường thủy ở Biển Đỏ khỏi các cuộc tấn công của nhóm phiến quân Houthi từ Yemen. Lầu Năm Góc cho biết hơn 20 quốc gia đã đồng ý tham gia vào Chiến dịch Người bảo vệ Thịnh vượng này.

Tuy nhiên, một số quốc gia cho biết nỗ lực của họ nhằm giúp bảo vệ giao thông thương mại ở Biển Đỏ sẽ là một phần của các thỏa thuận hải quân hiện có, chứ không phải là hoạt động mới do Mỹ dẫn đầu.

Tàu chở hàng Galaxy Leader bị bao vây bởi các tàu của nhóm phiến quân Houthi ở Biển Đỏ vào ngày 20 tháng 11 năm 2023. Ảnh: Houthi

Mỹ đã công bố những gì?

Việc thiếu thông tin chi tiết và rõ ràng về những gì các quốc gia đang làm đã gây thêm sự nhầm lẫn cho các công ty vận tải biển, một số họ đã định tuyến lại các tàu rời khỏi khu vực sau các cuộc tấn công của Houthi.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, Lloyd Austin, hôm thứ Ba đã công bố kế hoạch thành lập một liên minh đa quốc gia để bảo vệ hoạt động vận chuyển trên Biển Đỏ có tên là Chiến dịch Người bảo vệ Thịnh vượng.

Trong chuyến đi đến Trung Đông, ông Austin cho biết các hoạt động sẽ có sự tham gia của Vương quốc Anh, Bahrain, Canada, Pháp, Ý, Hà Lan, Na Uy, Seychelles và Tây Ban Nha. Đến thứ Năm, ông cho biết Hy Lạp và Úc cũng đã tham gia nhóm, nâng tổng số lên 20, nhưng nói thêm rằng ít nhất 8 quốc gia tham gia đã từ chối nêu tên công khai.

Các quốc gia khác nói gì?

Pháp: Bộ Quốc phòng Pháp cho biết họ ủng hộ các nỗ lực đảm bảo quyền tự do hàng hải ở Biển Đỏ và cho biết họ đã hoạt động trong khu vực. Tuy nhiên, họ cho biết các tàu của họ sẽ nằm dưới sự chỉ huy của Pháp và không cho biết liệu họ có triển khai thêm lực lượng hải quân hay không. Pháp có căn cứ hải quân ở UAE và 1.500 quân ở Djibouti. Khinh hạm Languedoc của nước này hiện đang ở Biển Đỏ.

Ý: Bộ Quốc phòng Ý cho biết họ sẽ cử tàu khu trục hải quân Virginio Fasan tới Biển Đỏ để bảo vệ lợi ích quốc gia, tức giúp đỡ các tàu của Ý. Họ cho biết đây là một phần trong các hoạt động hiện có của họ và không phải là một phần của Chiến dịch Người bảo vệ Thịnh vượng.

Tây Ban Nha: Bộ Quốc phòng Tây Ban Nha cho biết họ sẽ chỉ tham gia vào các nhiệm vụ do NATO lãnh đạo hoặc các hoạt động do EU điều phối. “Chúng tôi sẽ không đơn phương tham gia vào hoạt động ở Biển Đỏ”, tuyên bố cho biết.

Vương quốc Anh: Vương quốc Anh cho biết tàu khu trục HMS Diamond sẽ tham gia Chiến dịch Người bảo vệ Thịnh vượng. Bộ Quốc phòng Anh cho biết liên quân sẽ hoạt động như một phần của liên minh do Mỹ đứng đầu.

Các nước khác: Hy Lạp hôm thứ Năm cho biết họ sẽ cử một tàu khu trục hải quân đến Biển Đỏ và sẽ tham gia Chiến dịch Người bảo vệ Thịnh vượng. Hà Lan sẽ cử 2 sĩ quan tham mưu và Na Uy cho biết sẽ cử 10 sĩ quan hải quân tới Bahrain. Đan Mạch hôm thứ Tư cho biết họ cũng sẽ tham gia chiến dịch này.

Liên minh hải quân nào đang hoạt động trong khu vực?

Trước đây, một số lực lượng hải quân đã tham gia vào các hoạt động quốc tế nhằm bảo vệ các tuyến đường vận chuyển trong khu vực, bao gồm bảo vệ tàu thuyền khỏi nhóm cướp biển khét tiếng từ Somalia.

Một đội tàu quân sự của Mỹ đang hoạt động ở Biển Đỏ. Ảnh: Hải quân Mỹ

Chiến dịch Atalanta: Do Lực lượng Hải quân Liên minh châu Âu Somalia (EUNAVFOR) thành lập, chiến dịch này hoạt động ngoài khơi vùng Sừng châu Phi và Tây Ấn Độ Dương để hỗ trợ các nghị quyết của Liên hợp quốc nhằm bảo vệ vùng biển khỏi nạn cướp biển. Trụ sở chính của nó là ở Tây Ban Nha.

Chiến dịch Agenor: Đây là một hoạt động do châu Âu lãnh đạo nhằm đảm bảo quyền tự do hàng hải ở eo biển Hormuz, tuyến đường vận chuyển chính để xuất khẩu dầu từ các quốc gia Vùng Vịnh.

Lực lượng Hàng hải Liên hợp (CMF): Đây là lực lượng hợp tác hàng hải đa quốc gia do Mỹ lãnh đạo từ Bahrain, nơi có trụ sở của Hạm đội 5  của Hải quân Mỹ. CMF có 39 thành viên, bao gồm NATO, các quốc gia châu Âu và một số nước khác. Một trong những đơn vị của nó là Lực lượng đặc nhiệm hỗn hợp 153 (CTF 153), hiện đang hoạt động ở Biển Đỏ.

Hoàng Hải (theo AFP, Reuters, France24)